Tại sao Lạc Long Quân lại là “Lạc” Long Quân?

Tại sao Lạc Long Quân lại là “Lạc” Long Quân?

Le Minh Khai

Người dịch: Hà Hữu Nga

Lời người dịch: Trên trang mạng leminhkhai.wordpress.com có một số bài viết ngắn đề cập đến các vấn đề quan trọng về lịch sử, văn hóa Việt Nam. Chúng tôi cố gắng dịch và chuyển tải đến những ai liên quan - quan tâm, và mong rằng các vị sẽ có các trao đổi giúp làm rõ vấn đề mà tác giả Le Minh Khai đặt ra.

Tại sao chúng ta gọi Lạc Long Quân là “Lạc” Long Quân? Chữ chỉ tên Lạc Long Quân mà chúng ta chuyển âm “lạc” là chữ này 貉. Trong tiếng Hán ngày nay chữ này được phát âm là “hao”, “he”, hoặc “mo”.

Cuốn Lexicon of Reconstructed Pronunciation in Early Middle Chinese, Late Middle Chinese, and Early Mandarin của Edwin G. Pulleyblank (Vancouver: UBC Press, 1991) chỉ rõ rằng chữ này có lẽ có âm gốc cuối cùng là “ak”. Tuy nhiên âm đầu “l” lại không liên quan gì đến “h” hoặc “m” mà từ này bắt đầu. Tôi không hiểu hết các ký hiệu mà Pulleyblank sử dụng, nhưng chữ “x” được giả định là một dạng nào đó của “h” hoặc có lẽ có một chút gì đó của “kh”.

Trong công trình của Pulleyblank, những cách phát âm cổ hơn là ở bên phải. Vì vậy âm “hao” hiện thời có thể tiến hóa từ “yak” đến “hfiak” đến “haw” đến “hao”.  

Trong mọi trường hợp mà tôi được biết thì không có mối liên hệ ngôn ngữ giữa “h” và “l”* hoặc “m” và “l”*. Vậy thì làm thế nào mà Lạc Long Quân lại có thể là “Lạc” Long Quân? Chẳng lẽ ông lại không phải là một cái gì đó như “Hạc” Long Quân? Tại sao chữ này lại được phát âm theo cách đó? Chúng ta có biết khi nào người ta bắt đầu phát âm chữ ấy theo cách đó? Chúng ta có bằng chứng nào về lịch sử ngôn ngữ học của chữ đó không?

_________________________________________

* Ghi chú của Hà Hữu Nga: Đối với trường hợp các âm đầu trong tiếng Hán, tiếng Việt và một số ngôn ngữ khác trong vùng thì phải nói ngược lại mới đúng, vì các mối liên hệ giữa [h] với [l], và [m] với [l] là quá nhiều.

Nguồn: http://leminhkhai.wordpress.com/2010/05/24/why-is-1ac-long-quan-long-quan/ 24May10